چکیده

صوفیان از قرن پنجم، در شهر لاهور مانند سایر شهرهای شبه قاره هند، مورد احترام مذاهب، مسالک و فرقه های مختلف قرار گرفتند. ازاین رو، ساخت مراقد و رفتن به مزارات آنها، امری مطلوب بوده است. هرساله مجالس باشکوه در روزهای تولد و یا وفات صوفیان با اسم بزرگداشت آنان برگزار می شوند که آن را به اصطلاح مردم شبه قاره هند، «عرس» می گویند. امروزه، برگزاری آیین عرس مزارات مشهور لاهور، به عنوان یک فرهنگ شکل گرفته است. این نوشتار، در صدد است با روش توصیفی تحلیلی و میدانی، به این پرسش پاسخ دهد که چه تحلیل تاریخی از آیین عرس مزارات مشهور لاهور می توان ارائه کرد؟ نتایج این بررسی، نشانگر آن است که فرهنگ زیارت و بزرگداشت سالیانه، قبل از ورود اسلام به شبه قاره هند، وجود داشت که در فرهنگ جدید، یعنی فرهنگ اسلامی هندویی هم رسوخ پیدا کرد. تاثیرپذیری از فرهنگ هند و اسلام مرقدگرا، از ریشه های مهم جایگاه اجتماعی و فرهنگی صوفیان و حمایت گورکانیان (۱۲۷۴۹۳۲ه.ق) از آنهاست. گسترش و شکل گیری گردشگری مذهبی، مراکز فرهنگی و فرهنگ پیر و مرید، از پیامدهای مهم آیین عرس بوده است.